Nghịch lý bóng đá trẻ Việt Nam

Quả ngọt từ các lò đào tạo trẻ

Nam Định, Hoàng Anh Gia Lai và Đà Nẵng là các nguồn cung cấp cầu thủ chính cho U21 Việt Nam vừa đăng quang ngôi vô địch giải U21 quốc tế báo Thanh niên. Đây cũng là những tên tuổi tiêu biểu cho phong trào đào tạo bóng đá trẻ ở Việt Nam đang được đánh giá là hoạt động hiệu quả.

Trong số này, Nam Định là địa phương vừa có đội bóng phải xuống hạng Nhì nhưng công tác đào tạo trẻ vẫn giữ được truyền thống vốn có.

Sau khi đăng quang ngôi vô địch U21 QG một cách thuyết phục, Nam Định vượt qua hàng loạt các CLB danh tiếng khác như HAGL, SLNA, Bình Dương...đóng góp tới 6 cầu thủ cho ĐT U21 tham dự giải Quốc tế Báo Thanh Niên.

HLV Nguyễn Ngọc Hảo (Nam Định) cho biết: “Chất lượng trẻ của các CLB ngày càng được nâng cao rõ rệt. Việc Nam Định phải xuống hạng nhưng truyền thống đào tạo trẻ vẫn được phát huy là một thực tế đau xót. Chúng tôi không có cơ chế để theo đuổi cơn lốc thị trường chuyển nhượng nên bị loại khỏi cuộc chơi. Thế nhưng, tôi đảm bảo truyền thống đào tạo trẻ của Nam Định không chỉ được gìn giữ mà còn phát triển mạnh trong tương lai”.

Đánh giá về lứa U21 lần này, ông Hảo rất mừng vì chất lượng các cầu thủ rất đồng đều. Thậm chí theo ông, một vài cầu thủ như thủ môn Thanh Điệp, tiền vệ Xuân Hiếu, tiền đạo Hà Minh Tuấn... đủ khả năng lên đá cho ĐT U-23 trong đợt tập trung chuẩn bị cho SEA Games 26.

Sức sống mới của các đội tuyển U

Thành công của bóng đá trẻ Nam Định nói chung và ĐT U21 nói riêng đang tạo nên tín hiệu tích cực về tương lai bóng đá Việt Nam. Trước khi sang Nhật Bản công tác, TTK VFF Trần Quốc Tuấn đánh giá: “Công tác đào tạo trẻ hết sức quan trọng của mỗi quốc gia. Nó tạo nên một nền tảng vững chắc cũng như là giúp cho hoạt động bóng đá đỉnh cao. Trong những năm gần đây, VFF coi trọng và đầu tư rất lớn đối với công tác đạo tạo bóng đá trẻ thông qua việc liên tục cử các đội lứa tuổi U tham dự các giải châu lục và khu vực, đồng thời nâng cấp và hoàn thiện các giải đấu trong hệ thống thi đấu quốc gia, từ U11 đến U21. Năm 2010, Việt Nam là nước duy nhất ở Đông Nam Á có 4 đội trẻ dự VCK giải châu Á là U16, U19 nam, nữ. Điều đó khẳng định rằng, hướng mà chúng ta đang đi cũng như sự đầu tư của VFF đã thu được những kết quả ban đầu”.

Thực tế là công tác đào tạo bóng đá trẻ chủ yếu vẫn phải trông chờ từ các CLB, ông Tuấn không phủ nhận điều này: “Bóng đá chuyên nghiệp đòi hỏi phải theo hệ thống đào tạo của các CLB. VFF dưới góc độ quản lý phải có nghĩa vụ tạo ra các sân chơi, điều kiện thi đấu để cho các CLB được tham dự, hỗ trợ cho quá trình đào tạo ngày càng tốt hơn. Thông qua các hệ thống thi đấu này, chúng ta sẽ tuyển chọn các cầu thủ tài năng có xu hướng thi đấu đỉnh cao để đưa vào ĐTQG để tập trung đầu tư, giúp cho các cầu thủ được cọ xát để có kinh nghiệm nhanh hơn so với thời gian đào tạo vừa qua”.

Nghịch lý bóng đá trẻ

Lý thuyết là vậy, nhưng trên thực tế, bóng đá trẻ Việt Nam đang phải sống trong nghịch cảnh. Không chỉ có ông Tuấn mà rất nhiều nhà quản lý bóng đá, các nhà chuyên môn và người hâm mộ đều tự hỏi vì sao bóng đá trẻ thường rất tốt nhưng cứ lên ĐTQG thì lại có sự chững lại, thậm chí là thui chột tài năng. Chính cựu HLV Calisto và cả HLV Falko Goetz vẫn chưa hài lòng về chất lượng của một số cầu thủ trẻ được đào tạo từ tuyến dưới.

Ông Tuấn lý giải rằng đây là một vấn đề mang tính quá trình. Việt Nam mới chỉ cải tổ mạnh mẽ trong vấn đề đào tạo bóng đá trẻ từ năm 2006. Trong khi đó, công tác hoàn thiện mô hình đào tạo trẻ phải tiến hành từng bước một. Đối tượng đào tạo không chỉ là các tài năng trẻ mà còn cả những người thầy. Các ông thầy này cần được thống nhất trong phương pháp huấn luyện và qua những lớp đào tạo HLV đồng bộ, quy củ, có thế chất lượng đào tạo cơ bản của tuyến trẻ mới đạt được hiệu quả như mong muốn.

Các cầu thủ trẻ cần những cơ hội rèn luyện để trưởng thành như thế này. Ảnh: N.Việt
Bên cạnh đó, bất chấp sự tiến bộ không ngừng của các đội tuyển trẻ thời gian qua, cơ hội để những cầu thủ này tại V.League vẫn gần như không có. Đây là nguyên nhân chính khiến các cầu thủ trẻ không có môi trường để trưởng thành và công tác huấn luyện của HLV ở đội tuyển ĐT Olympic gần như phải bắt đầu từ con số không.

Sớm được phát hiện tài năng và được đào tạo bài bản hẳn hoi, nhưng rất ít cầu thủ trẻ Việt Nam thành công như kỳ vọng, giống như lứa của Văn Quyến cách đây một thập kỷ về trước.

Bóng đá không có chỗ cho những cầu thủ thiếu bản lĩnh, ít kinh nghiệm. Điều đó càng đúng khi áp vào bóng đá Việt Nam, cụ thể là V.League. Giải đấu này ngày càng tỏ rõ cuộc đua thành tích, trong đó những ông chủ đội bóng ít khi sử dụng những cầu thủ trẻ vì thiếu an toàn, mà thay vào đó là những gương mặt đã từng được khẳng định.

Nhiều năm trở lại đây, phong trào “tây hóa” với việc mua sắm ngoại binh cũng như nhập tịch tràn lan đang “bóp chết” các nhân tố trẻ trong nước. Có lò đào tạo hàng đầu như SHB.ĐN hay SLNA cũng chỉ cho cầu thủ trẻ của mình vào sân với mục tiêu “học hỏi là chính”.

Căn bệnh thành tích của các CLB V.League, nếu không được thay đổi, sẽ khó có đất diễn cho các cầu thủ trẻ. Đó là một trăn trở với những nhà quản lý bóng đá Việt Nam, nhưng để thay đổi được tư duy này thì chẳng hề dễ dàng.

Tiến Dũng